Nhật Bản từng là 1 đất nước nghèo ở Đông Á và đây là 1 đất nước chịu sự thất bại từ chiến tranh thế giới thứ 2 và sự tàn phá của thiên nhiên. Bằng những nỗ lực của mình, Nhật Bản đã nhanh chóng phục hồi lại đất nước và bây giờ đã trở thành những nước công nghiệp đứng hàng đầu trên thế giới. Có được những thành tựu như thế, văn hóa Nhật bản cũng được đánh giá là 1 yếu tố quan trọng tạo nên sự thành công ấy, là động lực thúc đẩy sự thay đổi của đất nước. Không chỉ là nỗ lực trong việc khôi phục kinh tế mà Nhật Bản còn phải nỗ lực cả trong những việc phòng chống thiên tai, sóng thần, núi lửa….. để tạo nên sự uy tín với các nước trên thế giới bởi sự kiên cường và đoàn kết và trật tự của người Nhật Bản.
I. Những nét lạ trong văn hóa Nhật Bản
Trong văn hóa Nhật có những điều khiến nhiều du khách phải ngạc nhiên đó là:
+Cởi giày quay mũi dép ra ngoài trước khi vào nhà, vào nhà thì đi bằng dép nhẹ trong nhà.
+ Lập tức nói cảm ơn, xin lỗi khi nhờ vả hay làm phiền
+Ăn những món sống như cá…
+Tập tục tặng quà Tết và quà Trung thu
+ Ăn mù ramen hay Soba húp sùm sụp, theo quan niệm của người Nhật ăn như thế mới thể hiện cho những người đầu bếp thấy được là món ăn rất ngon.
+ Nhà vệ sinh kiểu Nhật, khi đi vệ sinh không biết phải quay vào hay là quay ra mà thực ra là quay vào.
+Không nên đưa tiền Tip khi tại Nhật
Văn hóa Nhật Bản là 1 điển hình về sự giao thoa giữa văn hóa truyền thống và văn hóa hiện đại. Là 1 nền văn hóa đã tạo nên sự phát triển của xã hội về vật chất cũng như tinh thần của con người cả đất nước tại Nhật Bản.
II. Văn hóa Nhật Bản mang đậm bản sắc văn hóa riêng
Văn hóa ở Nhật Bản được kết hợp nhuần nhuyễn giữa nền văn hóa hiện đại đến truyền thống tạo nên nét đặc trưng trong văn hóa của Nhật. Để có thể giải thích được về bản sắc dân tộc của văn hóa Nhật Bản có nhiều luồng ý kiến rất khác nhau. Nhưng nổi bật nhất là ý kiến cho rằng do đất nước Nhật Bản được bao quanh là biển đảo, chưa hề có cuộc chiến tranh xâm lược nào nên những điều kiện tự nhiên hay xã hội đã tạo cho xã hội 1 sự thống nhất về văn hóa Nhật Bản.
Những nét văn hóa đặc trưng của Nhật Bản
Có ý kiến khác lại cho rằng chính những điều kiện thiên nhiên khắc nghiệt với nhiều thiên tai như động đất, sóng thần….vv. đã tạo ra 1 ý chí, nghị lực kiên cường, đoàn kết chống lại thiên tai của người dân tại Nhật Bản. Không phải chịu cảnh chiến tranh nhưng người dân của Nhật Bản lại phải đấu tranh với thiên nhiên và khí hậu đầy khắc nghiệt để đảm bảo cuộc sống đã tạo nên cho những con người Nhật Bản dự cần cù, chịu khó và bền bỉ như thế này.
Cũng chính từ đó là tinh thần võ sĩ đạo được thể hiện như 1 lý tưởng, 1 lối sống đã mài sắc ý chí, nghị lực và quyết tâm. Tôn chỉ của võ sĩ có 8 đức tính căn bản mà người võ sĩ phải rèn luyện đó là: Đức ngay thẳng, đức dũng cảm, đức nhân từ và đức lễ phép, biết tự kiểm soát mình, trung thành cùng trọng danh dự. Có nhiều tôn giáo du nhập vào Nhật Bản, nhưng chiếm phần lớn là Thần đạo và Phật giáo.
III. Văn hóa trà đạo ở Nhật Bản
Trà đạo là 1 nghệ thuật thưởng thức trà trong văn hóa Nhật Bản, được phát triển từ khoảng cuối thế kỷ 12. Chỉ 1 ly trà xanh nho nhỏ nhưng với người Nhật nó lại như 1 ốc đảo trong tâm hồn rộng lớn. Họ cho rằng là thông qua cách uống trà và thưởng thức trà đạo có thể phát hiện được giá trị tinh thần cần có của bản thân mỗi người dân. Tinh thần của trà đạo được biết đến qua bốn chữ hòa, kính, thanh và tịch. Hòa là hòa bình, kính nghĩa là tôn trọng người trên và yêu thương bè bạn, con cháu, thanh tức là thanh tịnh, thanh khiết, còn tịch tức là giới hạn mỹ học cao nhất của trà đạo an nhàn.
IV. Văn hóa giao tiếp của người Nhật Bản
Trong văn hóa giao tiếp truyền thống của người Nhật Bản có những quy tắc và lễ nghi mà mọi người đều phải tuân theo tùy thuộc vào địa vị xã hội hay mối quan hệ xã hội của từng người tham gia giao tiếp. Những biểu hiện đầu tiên trong quá trình giao tiếp của người Nhật chính là thực hiện những nghi thức chào hỏi. Tất cả các lời chào của người Nhật bao giờ cũng phải cúi mình và kiểu cúi chào như thế nào là phụ thuộc vào địa vị xã hội, từng mối quan hệ xã hội của mỗi người trong giao tiếp.
V. Phong tục và những nghi lễ ở Nhật Bản
Những phong tục và nghi lễ tại Nhật Bản đã góp phần tạo nên nền văn hóa Nhật. Cuộc sống nền nếp, đảm bảo cho sự phát triển của xã hội, tạo nên 1 nền văn hóa Nhật mang đậm yếu tố nội sinh.
Giữ gìn và phát huy nền văn hóa giàu bản sắc dân tộc của người Nhật là 1 trong những nguyên nhân cơ bản giải thích tại sao Nhật Bản không diễn ra tình trạng cướp bóc hay là tư lợi trong thảm họa động đất, sóng thần vừa qua và có nhiều người Nhật đang trở thành đội quân cảm tử hay bất chấp mạng sống của mình trong các nhà máy điện hạt nhân.
Trong quá trình phát triển này, văn hóa Nhật Bản không bảo thủ đóng kín mà nhạy cảm tiếp nhận những cái mới. Song người Nhật luôn biết giữ gìn bản sắc dân tộc. Ảnh hưởng của văn hóa Trung Quốc và phương Tây đến văn hóa của Nhật Bản là không nhỏ, nhưng người Nhật Bản đã biết tiếp nhận ở một cách riêng, tạo nên nét độc đáo trong văn hóa Nhật.
